Bruksizm
Bruksizm jest zaburzeniem czynościowym związanym ze zwiększonym napięciem mięśni żucia (parafunkcją zwarciową), wywołującym zaciskanie i zgrzytanie zębów w celach niefunkcjonalnych. Jest zaliczany do parasomnii czyli zaburzeń snu oraz do zaburzeń ruchu w obrębie narządu żucia. Do zaburzeń snu współistniejących z bruksizmem zaliczmy bezdech senny, zaburzenia oddychania i rytmu serca.
Najczęściej dotyka osoby w wieku 25-45 lat, jednak coraz częściej rozpoznawany jest także u osób starszych i dzieci.
Objawy bruksizmu
Bruksizm przejawia się nieprawidłową czynnością mięśni żucia prowadzącą do nieprawidłowych i nadmiernych kontaktów między zębami szczęki żuchwy w postaci zaciskania zębów, zgrzytania zębami, stukania. Siła z jaką pacjent z bruksizmem zaciska zęby jest nawet 10 krotnie większa niż podczas gryzienia twardych pokarmów. Często to partner lub współlokator osoby cierpiącej na bruksizm jako pierwszy zwraca uwagę na dźwięki wydawane podczas zgrzytania zębami.
Objawy bruksizmu w jamie ustnej:
- ścieranie zębów
- pękanie szkliwa
- pękanie, wypadanie wypełnień
- pękanie korzeni zębów
- recesje dziąsłowe- obnażanie się korzeni zębów
- ubytki przyszyjkowe
- przemieszczenia zębów
- ruchomość zębów, prowadząca do ich utraty
- zaburzenia w produkcji śliny- suchość jamy ustnej (kserostomia)
- ślady zaciskania na błonie śluzowej policzków i języka
Widoczne objawy bruksizmu: stracie brzegów siecznych, odkruszenia szkliwa, uszkodzenie prac protetycznych
Widoczne objawy bruksizmu, starcie brzegów siecznych, ubytki szkliwa, ubytki przyszyjkowe
Objawy bruksizmu wykraczające poza obszar jamy ustnej:
- bóle głowy
- zaburzenia słuchu, szumy uszne, bóle uszu
- przerost mięśni żwaczy- twarz kwadratowa, bolesność przyczepów tych mięśni
- zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchwowych
- wzrost napięcia mięśni szyi i pleców z dolegliwościami bólowymi
- wzrost napięcia mięśni obręczy barkowej
- bóle obręczy barkowej, ręki
- ból w okolicy oczodołów
- zaburzenia widzenia
Bruksizm – przyczyny
Pomimo rozwoju medycyny, etiologia bruksizmu nie została w pełni poznana. Na jego rozwój może mieć wpływ wiele czynników, z których przewlekły stres i napięcie emocjonalne mają największe znaczenie.
Wśród pozostałych przyczyn wymienia się:
- predyspozycje genetyczne- występowanie w rodzinie
- samotność
- nerwica
- zmiany w układzie nerwowym
- niedobory magnezu
- nietolerancje pokarmowe
- alkohol, narkotyki, dopalacze
- leki przeciwdepresyjne
- zaburzenia zwarciowe
- nieprawidłowo dopasowane uzupełnienia protetyczne, czy wypełnienia w zębach
- częste żucie gumy
Leczenie bruksizmu
Z uwagi na wieloczynnikową etiologię, leczenie może wymagać udziału wielu specjalistów. Ogromne znaczenie ma eliminacja stresu, psychoterapia, aktywność fizyczna, techniki relaksacyjne. Jednak zazwyczaj udział stomatologa w tym procesie jest niezbędny.
Jeżeli występują jakiekolwiek nieprawidłowości zwarciowe, będą one wymagały korekty lub leczenia ortodontycznego. W przypadku braków zębowych, należy je uzupełnić. U pacjentów, u których doszło do zniszczenia struktury zębów konieczna będzie odbudowa startych zębów.
Stosowanie szyn relaksacyjnych pozwala na ochronę zębów przed zniszczeniem w wyniku zgrzytania i zaciskania. Szyny pozwalają też na zmniejszenie napięcia mięśniowego.
Bardzo ważnym elementem leczenia jest fizjoterapia stomatologiczna, która wraz z nauką autoterapii prowadzą do rozluźnienia mięśni twarzy.